“Çin malı şemsiyeler mesleğimizi bitirdi”

Tire’de bir ömür geçiren ve mesleki anlamda Tirelilere onlarca yıl en güzel şekilde hizmet veren ustalardan biri olan Tireli şemsiye ustası Raşit Taşer (67), ‘Ustalara Saygı Röportajları’ serimizin konuğu oldu ve bize kendisi, geçmişi ve mesleği ile ilgili bilinmeyenleri soran sorulara tüm içtenliği ile cevap verdi.

Tahtakale Çarşısı’nda, aynı dükkanda 55 yıldır, önceleri sobacı ve şemsiyesi sonradan ise sadece şemsiyeci olarak hizmet veren, Çarşısının sevilen ve saygı duyulan ismi Raşit Taşer’e biz sorduk. O cevapladı. İşte röportajımız:   ÖZEL RÖPORTAJ: KAMURAN KIZILBOĞA     BÜYÜK TİRE: Kendinizi biraz tanıtır mısınız ? Raşit Taşer kimdir ? RAŞİT TAŞER: Tire’nin Kurşak köyünde, 1948 yılında doğdum. İlkokulu mezunuyum. Babam Adem Taşer ziraatçıydı. Annem Fatma ev hanımıydı. Biz iki kardeşiz. Ben ve ağabeyim. Ağabeyim Baki Taşer aynı zamanda ustam olur. Evliyim ve biri kız, biri erkek iki yetişkin çocuğum var. Eşim Nazmiye ve çocuklarım Adem ile Suna benim için çok önemli. Bir de torun sahibiyim. BÜYÜK TİRE: İşinizden biraz bahseder misiniz? Bu mesleğe ne zaman ve nasıl başladınız? RAŞİT TAŞER: Şemsiye tamircisiyim. İlkokulu bitirdim. Okulu devam ettiremedim. İlkokulundan sonra 1960 yılında bu işe başladım. Bu mesleği amcamdan aldık. Ağabeyim amcamdan bu işi öğrenmişti ve onun yanında çalışıyordu. Ben de onların yanında bu işe başladım. Hem soba yapıyor hem de şemsiye tamir ediyorduk. Bu şekilde 1990 yılına kadar sürdü. 1990 yılından sonra sadece şemsiye tamiri yaparak devam ettik. Başka bir iş düşünmedik çünkü hem babamız bize daha büyük ve kapsamlı bir iş kuracak durumda değildi, hem de amcamın bu işi yapması bu mesleği seçmemizde etkili oldu. BÜYÜK TİRE: İşinizden memnun musunuz? Bu işi Tire’de ve çevre ilçelerde yapan başka birileri var mı? RAŞİT TAŞER: İşimi severek yapıyorum. Yıllarımı verdiğimi bu mesleği seviyorum. Eşim dostum geliyor, oturup sohbetlerde bulunuyoruz. Tire’de bu işi yapan başka biri yok. Bildiğim kadarıyla komşu ilçeler; Torbalı, Bayındır, Selçuk, Kiraz, Beydağ’da bu işi yapan yok. Ödemiş’te ise bir kişi var. BÜYÜK TİRE: İşinizin durumu, çalışma yoğunluğunuz ve kazancınızı geçmişle karşılaştıracak olursanız ne diyebilirsiniz ? RAŞİT TAŞER: Eskiden bu işten para kazanıyorduk. İşimiz daha fazlaydı. Ne zaman ki Çin malı şemsiyeler piyasaya hakim oldu. Bizim işler de düşüş oldu. ‘Neden’ derseniz, Çin malı çok ucuz şemsiyeler satılmakta. Ucuz fakat çok basit ve kalitesiz olan şemsiyeler en ufak bir rüzgarda veya birkaç defa açık kapattığında bozuluyor. Böyle olunca alan kişi tamir etmeye değmez diyerek onu çöpe atıyor ve gidip yenisini alıyor.  BÜYÜK TİRE: Bu işten elde ettiğiniz kazançla geçiminizi sağlayabiliyor musunuz? RAŞİT TAŞER: Bu yaşıma kadar çalıştım. Ben Bağ-Kur emeklisiyim. Emekli maaşı alıyorum. Dükkanın mülkü bize ait. Bunların sağladığı avantajla geçinebiliyorum. Bunlar olmasaydı. Tek başına bu dükkandan gelirle geçinmem söz konusu olamazdı. BÜYÜK TİRE: Kaç yıldır bu çarşıda esnaflık yapıyorsunuz ? RAŞİT TAŞER: 1960 yılında ilkokulu bitirip bu mesleğe başladığım ilk günden bu yana aynı çarşıda, Tahtakale Çarşısı ve aynı dükkanda çalıştım. 1975 yılına kadar bu dükkanda kiracıydık. Daha sonra dükkanın mülkiyetini de aldık. BÜYÜK TİRE: Sizi, dükkanınızı ve yaptığınız işi ilk kez görenlerin tepkisi nasıl oluyor? Mesleğinizi ilginç bulan oluyor mu? RAŞİT TAŞER: Tabii, ilk kez benimle tanışan, işimi görenlerin değişik tepkileri oluyor. Tire’de bile beni tanımayan, dükkanımı hiç görmemiş çok kişi var. Kişi ya yaptığım işi nostaljik anlamda anlamlı ve güzel bulduğu için, yada bu zamanda hala böyle meslekler kaldı mı? Uzay çağında şemsiye tamircisine ne gerek var gibisinden, ‘Aaaa daha şemsiye tamiri yapanlar var mı ?!’ diye tepkileri oluyor. BÜYÜK TİRE: Sizce mesleğiniz gelecekte var olması mümkün mü? Sizin yetiştirdiğiniz biri var mı? RAŞİT TAŞER: Bu işten geçinmek, aile bakmak bu şartlarda çok zor. Mümkün değil. Böyle olunca bu işi yapacak ve gelecekte de sürdürecek birilerini bulmak çok zor. Oğlum bu işi biliyor. Öğrendi. Hatta benden bile daha iyi durumda. Fakat bu işi yapmıyor. Artık bir fabrikada çalışıyor. Yoksa geçinmesi mümkün değil. BÜYÜK TİRE: Yıllarını şemsiye tamirine vermiş bir usta olarak, ‘iyi bir şemsiye’ nasıl olmalıdır. İnsanlar şemsiye alırken neye dikkat etmelidir ? RAŞİT TAŞER: Öncelikle şemsiyenin kaliteli malzemeden, kaliteli bir işçilikle yapılmış olmazı lazım. Otomatik olan ne varsa bozulmaya mahkumdur. Bu yüzden alacağınız şemsiye klasik olsun. Bir diğer konu ise şemsiyenin boyu. Şemsiye kısa ve küçük oldukça arıza yapma, bozulma ihtimali daha fazla olmakta. Neden derseniz, şemsiyenin küçülmesi için daha çok katlanması şarttır. Böyle olunca katlama yerlerinde sorunlar daha çok çıkmakta. BÜYÜK TİRE: Vatandaşlar daha çok ne tür şemsiyeleri tamir için getiriyor ? RAŞİT TAŞER: Her türden şemsiye geliyor. Değişik model ve kalitede şemsiyeler. Gelen şemsiyelerin % 95’ini tamir ediyorum. Hatta parçası elimde kalmamış şemsiyeleri, sırf müşteriye ‘yapacağım’ diye söz verdim diye, gidip yeni bir şemsiye alıp ondan o parçayı çıkarıp arızalı şemsiyeye takıp tamir ettiğim durumlar da oldu. BÜYÜK TİRE: En iyi şemsiyeleri kimler yapar? RAŞİT TAŞER: Günümüzde kalitesi düşük olan Çin malı şemsiyeler çok yaygın. Günümüzde ülkemizde de şemsiyeler yapılmakta ve bunların bazıları güzel ürünler. Eskiden en iyi şemsiyeleri Almanlar yapardı. Şimdi geçeri bir şey söyleyemem. BÜYÜK TİRE: Şemsiye denilince hep aklımıza ‘yağışlı havalar’ gelmekte. Toplumumuzda şemsiye yağıştan korunmak için kullanılmakta. Oysa, Arapça kökenli bir kelime olan güneş anlamına gelen ‘şems’ kelimesinden türetilen şemsiyenin ortaya çıkış sebebi aşırı güneşli ve sıcak havalardan güneş ışınlarından korunmaktır. Sizce, halkımız niye sıcak ve güneşli yaz günlerinde neden şemsiye kullanmıyor. Bu konuda nasıl değerlendirmelerde bulunursunuz? RAŞİT TAŞER: Dediğiniz gibi, ‘şems’ güneş demek ve şemsiye Arabistan gibi sıcak ülkelerde güneşten korunmak için ilk bulunmuş. Fakat Tire’nin de içinde olduğu Ege ve Akdeniz bölgelerinde yazlar çok sıcak olmasına şemsiyenin pek kullanılmamasının sebebi, bizim toplumumuzda kültürümüzde böyle bir alışkanlık olmamasına bağlayabiliriz.