“Nulleum crımen sıne lege” Bugünkü yazının iki başlığı var. Önce birini ele alalım. Sonra diğerini: Suç: Hukuk kurallarının toplum için zararlı ve tehlikeli görerek yasaklandığı eylem olarak tanımlanır. Bu genel tanımın yanında TCK’da ayrıntılı bir tanım yoktur. Bir eylemin suç olarak kabul edilmesi için bir seri genel ve özel nitelikleri olmalıdır. Genel nitelikler ceza yasalarında özel nitelikler ise özel yasalarda yer alır. Hareketsiz suç olmaz. Hareket suçun yasadaki tanımına uyuyorsa ceza hukuku bakımından suç vardır. Öte yandan hareket ile suçlanan kişinin davranışları arasında mutlaka bir nedensellik ilişkisi bulunmalıdır. Suçluda kusur aranma olayının tarihsel geçmişi oldukça yenidir. Özellikle Roma ve Germen ceza hukuklarında kusur aranmaz. Suçlar ağırlıklarına göre cürüm, cünha, kabahat diye üçe tasnif edilirse de Türkiye Cürüm ve Kabahat diye ikili tasnifi benimsemiştir. Cürümlerde kasıt ana koşuldur. Kabahatte kasıt aranmaz. Gelelim cezaya: yasaya karşı gelerek suç işleyen kişi hakkında ön görülen yaptırım diye tanımlanır. Eylem mutlaka yasada suç olarak belirtilmeli ve dava belirgin süre içinde açılmalıdır. Ayrıca aynı suçtan ikinci veya üçüncü kez yargılama yapılmamalıdır. Dava başlamadan sanıkları mahkeme önüne çıkarmak maddi öğeleri toplamak kolluk kuvvetleri ile savcılara aittir. Bu kuruluşlar görevlerini ifa ederken başka kurum ve kişilerden emir ve talimat almaz. Suç ve cezaları saptanmasında uyulacak ana kural NOLLUM CRIMEN SINE LEGE yani YASASIZ SUÇ ve CEZA OLAMAZ ilkesidir. Kanun olmadan suç ve ceza olmaz ilkesi İngiltere MAGNA CHARTA’sında yer aldı. (1215), ABD İnsan Hakları beyannamesinde yer aldı. (1789) Suçlar yasalarda açıkça tanımlanırken, aynı şekilde cezalar ve veriliş şekilleri de açık ve sarih bir şekilde tarif edilmelidir. Yargıç yasayı uygularken onun gerçek maksadına ulaşmaya çalışır. Kendi keyfine göre yorumlama yapmaz. Şimdi bu çok kısa açıklamalardan sonra gelelim son günlerde öne çıkan çok önemli uygulamaya. Evet son zamanlarda yüzlerce kolluk kuvvetleri mensubunun, erkler ayrılığı ana kuralı da gözetilmeksizin yapılan düzenleme ve atamalara : Bu kış kıyametler atamaya tabi tutulan kişiler suç mu işledi? En üst yetkili kişilerin televizyondaki demeçlerine bakılırsa EVET! Nasıl mı? Eğer yetkili kişi “Biz yargıya müdahale etmiyoruz. Sızan illegal kimselerin eylemlerini önlemeye çalışıyoruz derse hatta çetelerin inlerine girileceğini açıktan açığa ifade ederse, ne olur? Bu tayin edilen kişilerin suç işlemiş olduğu sonucuna varılır. Peki atama bir ceza mıdır? Hayır! O zaman ne diyeceğiz? Efendim idare her zaman devlet memurunu dilediği yere atayabilir. Bu onun yaptığı işin özelliğinin bir sonucudur. Daha göreve başlarken ilgili kişi bunun bilincinde olmalıdır. Her devlet memuru en iyi hizmet vereceği görevde çalıştırılır. Bunların hepsi doğru. Ancak unutmayalım ki bu konular Fransız ihtilalinin hemen akabinde tartışılmış ve sonuca bağlanmıştır. Şöyle ki: Bir amir veya üst makam bir kişiyi hiç sebep göstermeksizin görevinden alması ve başka göreve atama yetkisi olsa dahi ilgili makam atamayı yaparken sebep belirlerse artık o sebeple kendisini bağlamıştır. Ve sebebin mevcudiyetini kanıtlamak zorundadır. Çok değerli İdare Hukuku profesörü merhum ünlü Sıddık Sami Onar bu konuya kitaplarında, Fransız Mahkemeleri karar örnekleri ile, yer vermiştir. İş bu kadarla da bitmez! İnlerine girilecek bu çete mensubu bu illegal örgütten kişilerin suç işlediklerine dair elde bir belge, bir mahkeme karar var mıdır? Bir müfettiş raporu var mıdır? İşlemler yapılırken devlet memurları kanunu, İl idaresi Kanunları tayin ve nakil yönetmeliklerine tam olarak uyulmuş mudur? Bitmedi: Bu kimseler, yapılan beyana bakılırsa, görevlerini yaptıkları yerde zararlı olmuşsa yeni atanacakları yerde aynı şekilde zararlı olmaz mı? Olayların gelişme tarzını, yani işin nereye varacağını değerli okurların imgelem ve tahmin güçlerine bırakmak istiyorum.